Wyklad 4

WYKŁAD 4


Perspektywy etyczne oceny naszych działań w gospodarce w świetle norm moralnych i zasad etycznych oraz praw człowieka

Normy moralne i ich znaczenie jako instrumentu wspomagającego zarządzanie.

Normy moralne mówią nam jak w danej sytuacji wyboru powinniśmy postąpić, a czego unikać, aby zachować uznane przez wspólnotę nakazy moralne.
•

Zarządzanie organizacją wiąże się z koniecznością ustalenia wspólnych reguł postępowania. Personel jak i menedżerowie i dyrektorzy działają w ramach ustanowionej i zaakceptowanej przez ogół kultury przedsiębiorstwa. Stanowiła ona wspólne przeświadczenie o wartościach i wolę ich realizacji W tym sensie deklaracja wartości jakie mają przyświecać działaniu firmy ( patrz: Programy etyczne firm, Portal CEBI ) określa specyficzny charakter działania danej firmy. Przy czym firma deklarując wartości sama zakłada, że jej działania będą zgodne z uznanymi i możliwymi do akceptacji czyli pozytywnymi wartościami. Żadna z firm nie zadeklaruje że przebiegłość staje się dewizą jej działania.
Wartości kształtują więc ducha organizacji i w sytuacji podejmowania decyzji mogą pozwolić na przyjęcie jednego z możliwych rozwiązań, właśnie tego , które odpowiada kulturze danej organizacji.

Natomiast normy moralne mają bardziej uniwersalny zasięg. Pełnią szerszą rolę tworząc nakazy postępowania. Firmy mogą wybierać wartości, które chcą przede wszystkim realizować, a te których brak realizacji nie pociąga za sobą naruszenia zasad moralnych mogą nawet pominąć.
Natomiast przestrzeganie norm moralnych obowiązuje wszystkich. Żadna firma na dłuższą metę nie może naruszać choćby jednej z uznanych norm moralnych.

Normy moralne mówią nam jak w danej sytuacji wyboru powinniśmy postąpić, a czego unikać ,aby zachować uznane przez wspólnotę zasady moralne. Można nawet szerzej rozumieć ich rolę. Zwolennicy obiektywizmu i uniweralizmu normatywnego sądzą , że przy odpowiedniej interpretacji mają one znaczenie ponadkulturowe. Obowiązują zawsze i wszędzie.
Zadanie przed jakim stają twórcy teorii organizacji, które polega na zaprojektowaniu struktur, i procedur umożliwiających efektywne działanie zespołowe rodzi szereg problemów, gdy zwrócimy uwagę na niejednorodność doświadczeń moralnych osób tworzących firmę.
Człowiek zdobywa swoje przekonania moralne dzięki wychowaniu (rodzina, szkoła, kościół, państwo), ale również w wyniku własnych doświadczeń i obserwacji takich jak: akceptacja przekonań własnego środowiska: kolegów z podwórka, ze szkoły czy z pracy. Jak łatwo zauważyć powstałe przeświadczenia na temat moralności jak i sama moralność jednostkowa może być w wyniku oddziaływania tych czynników bardzo różna. Ludzie wzrastający w różnych tradycjach, ukształtowani przez różne doświadczenia, akceptujący różne środowiskowe obyczaje nie mogliby stworzyć efektywnie działającej organizacji jaką stanowi społeczeństwo czy firma. Koniecznym staje się uznanie przez wszystkich:

Według R.M. Greena wyrażenie angielskie: NORM oznacza:
Neutral, Omnipartial, Rule-Making czyli neutralne ponad podziałami kierowanie się wspólnymi zasadami moralnymi.

NEUTRALNE PRZEKRACZAJĄCE JEDNOSTKOWE DOŚWIADCZENIA ZASADY MORALNE I JASNO SFORMUŁOWANE NAKAZY POSTĘPOWANIA to właśnie NORMY.



W ujęciu Marii Ossowskiej normy moralne można pogrupować. Występuje siedem rodzajów norm moralnych:

1. NORMY MORALNE W OBRONIE NASZEGO BIOLOGICZNEGO ISTNIENIA
2. NORMY MORALNE W OBRONIE GODNOŚCI
3. NORMY MORALNE W OBRONIE NIEZALEŻNOŚCI
4. NORMY MORALNE W OBRONIE PRYWATNOŚCI
5. NORMY MORALNE SŁUŻĄCE POTRZEBIE ZAUFANIA
6. NORMY MORALNE STRZEGĄCE SPRAWIEDLIWOŚCI
7. NORMY MORALNE ŁAGODZĄCE KONFLIKTY SPOŁECZNE.

Pytania do testu:
Co to są normy moralne?
Jakie są typy norm moralnych?



ZASADY

1. Wolność rozumiana jest jako autonomia człowieka. Polega ona na podleganiu prawom, które rozum sam uzna bezwarunkowo obowiązujące.
2. Nakazują one działania wszystkim ludziom niezależnie od własnych skłonności i związków z różnymi tradycjami kulturowymi.
3. Kant twierdzi, iż regulować nasze działanie są wstanie dwie powszechnie obowiązujące zasady:


ZASADA SZACUNKU POWSZECHNEGO ZWANA INACZEJ IMPERATYWEM PRAKTYCZNYM

• Postępuj tak byś człowieczeństwa w TWEJ osobie jako też w osobie każdego Innego używał zawsze zarazem jako celu nigdy tylko jako środka.

ZASADA UNIWERSALIZACJI ZWANA INACZEJ IMPERATYWEM KATEGORYCZNYM

• Postępuj tylko według takiej maksymy dzięki której możesz zarazem chcieć, żeby stała się prawem powszechnym.
Na czym polega zasada szacunku powszechnego i zasada uniwersalizacji?
Podaj przykłady zastosowania tych zasad
• I. KANT jest przekonany, że każdy człowiek jako istota wolna i posiadająca zdolność myślenia czyli jako: osoba i inteligencja będzie dążył do rozumnego umacniania swojej wolności. Wolność pojmuje on jako autonomię. Termin ten pochodzący z greki oznacza : auto-nomos czyli samemu sobie nadanie praw. Człowiek posiadający rozum może kierować się jego wskazaniami a nie popędami natury przyrodniczej. Może on jednak sam z siebie nadać sobie prawa, gdy będzie w stanie sam sformułować reguły moralne, która będzie do przyjęcia przez wszystkich ludzi czyli istoty rozumne. Stanowiło to ambitny, ale i trudny do realizacji postulat. I. Kant pragnął stworzyć reguły na którą zgodzą się wszyscy niezależnie od własnych doświadczeń, i kulturowego ukształtowania własnej moralności. Przyjęcie takich praw jest według I. Kanta możliwe. Nie może ono jednak postulować konkretnych działań, bo nie zaakceptowali by tego ludzie żyjący w odmiennych kulturach. Z tego powodu reguła I. Kanta mówi o warunkach dopuszczalności reguł. Jest więc etyką formalną. Ta reguła nosi nazwę imperatywu kategorycznego.
Drugą regułą na którą muszą się zgodzić wszyscy ludzie jako istoty posiadające rozum jest imperatyw praktyczny. Opiera się on na powszechnym przeświadczeniu, że “ natura rozumna istnieje jako cel sam w sobie” .




ZASADY


ZASADA MORALNA FORMUŁUJE WARUNKI OBOWIĄZYWANIA NORM
UKAZUJE POD JAKIMI WARUNKAMI NALEŻY ZANIECHAĆ STOSOWANIE DANEJ NORMY
POKAZUJE, KTÓRE NORMY W DANEJ SYTUACJI NALEŻY REALIZOWAĆ


ZASADY

1.KONSEKWENCJI 2.BEZSTRONNOŚCI 3.ROZSĄDKU



1. NIE ZARZUCAJ KOMUŚ ŁAMANIA NORMY, KTÓREJ SAM NIE PRZESTRZEGASZ

2. NIKT NIE POWINIEN BYĆ SĘDZIĄ LUB ROZJEMCĄ WE WŁASNEJ SPRAWIE

3. ZASADA W. ROSSA: NAKAZY FORMUŁOWANE PRZEZ NORMY MAJĄ CHARAKTER WARUNKOWY. ICH WYPEŁNIENIE STAJE SIĘ POWINNOŚCIĄ RZECZYWISTĄ, JEŚLI NIE WCHODZI W GRĘ INNA POWINNOŚĆ O WIĘKSZEJ MOCY OBOWIĄZUJĄCEJ.

Zasada ta ukazuje warunki pod którymi powinny obowiązywać normy. Każda norma obowiązuje warunkowo tzn. należy jej nakaz realizować o ile nie ma wyższej normy, którą należy wypełnić np. w pewnych okolicznościach , gdy jest zagrożone życie to norma prawdomówności w kontaktach z terrorystami ulega zawieszeniu. Powinniśmy wykonać nakaz płynący z normy, nakaz: mów prawdę! Ale jest wyższa norma, która nakazuje: chroń życie!


„Godzę się jednakże na zasadę, że gdy jakaś rzecz jest dobra , wówczas jej wytworzenie jest nasza warunkowa powinnością ( a prima facie obligation), a staje się też powinnością rzeczywistą, jeśli nie wchodzi w grę inna warunkowa powinność o większej mocy obowiązującej”

Etyka praw. Prawa człowieka

• Pracownik jako osoba posiada uprawnienia.
• Norma personalistyczna: każdej osobie należna jest afirmacja ze względu na nią samą


WYMOGI ETYCZNE WOBEC OSOBY:

• jako autonomiczny podmiot—poszanowanie wolności jednostki, w miarę możności stworzenie warunków do autentycznej kreacji, umożliwienie realizacji idei przedsiębiorczości,

• poszanowanie prywatności i wyznaczanie granic dyspozycyjności pracowniczej,

• jako istota świadoma i odczuwająca—tworzenie ludzkich warunków pracy i wyznaczanie rodzaju pracy odpowiadającej aspiracjom pracownika (wykorzystanie inteligencji i kreatywności, stworzenie warunków do pełnego uczestnictwa w działaniach organizacji, obowiązek eliminacji alienacji pracy),

• jako istota posiadająca godność pracownik---nie może być jedynie traktowany instrumentalnie,

• jako indywiduum, niepowtarzalny podmiot pracownik ma prawo do wyboru własnej drogi do osiągania celów organizacyjnych w ramach wymogów stawianych przez organizację, należy zapewnić poszanowanie indywidualności w tym okazywać tolerancję dla zachowań nie mających bezpośredniego związku z działaniem w organizacji lub nie sprzecznymi z wartościami kultywowanymi przez instytucję.

Prawa i obowiązki wypływające z pełnionej funkcji.

Prawa i obowiązki pracownicze.